Alternatieve bezuinigingen

bedragen x € 1.000

Voor de afvalinzameling kunnen we, door onze processen anders in te richten, besparen op onze bedrijfsvoering. Wij verwachten hiermee €150.000 te besparen. Daarnaast gaan onze inwoners geld betalen voor het op laten halen van grof vuil. Hiermee verwachten wij jaarlijks €400.000 te besparen. Met deze maatregel stimuleren we dat inwoners zoveel mogelijk zelf afval naar de recyclingperrons brengen. Tot slot gaan we de frequentie van het ophalen van het gft in de winter terugbrengen naar eens per vier weken.

Om deze maatregelen door te voeren moet nog wel een en ander uitgewerkt en voorbereid worden.  Zo moet er bijvoorbeeld duidelijke communicatie naar de burgers komen voor het eens per vier weken ophalen van het GFT. Dit kan zodra er definitieve besluitvorming heeft plaatsgevonden. Hierdoor is het erg kort dag om de maatregel al in januari en februari 2025 door te voeren.

Deze maatregelen tellen in totaal op tot € 0,7 miljoen. In het coalitieakkoord is afgesproken de afvalstoffenheffing kostendekkend te maken door een tariefsverhoging door te voeren. Omdat de afvalstoffenheffing niet meer dan kostendekkend mag zijn is het gevolg dat het invoeren van bovenstaande bezuinigingsmaatregelen zorgt voor een tariefsverlaging. Deze verlaging gebruiken wij vervolgens om de OZB te verhogen. Deze verhoging wordt nader toegelicht onder het onderdeel onderzoek kostendekkendheid tarieven.

bedragen x € 1.000

In de voorgestelde bezuiniging aanpassing dienstverlening afval worden drie maatregelen genoemd die opgeteld leiden tot een besparing van €0,7 miljoen. Hier worden voor €0,5 miljoen aan alternatieven genoemd die in plaats van of aanvullend op de maatregelen doorgevoerd kunnen worden.

bedragen x € 1.000

Nog 1 fietsenstalling wordt bemenst, dit zou afgeschaft kunnen worden. Het gaat hier om de fietsenstalling aan de Schrijverstraat. De raad heeft in 2022 (RG 178/2022) een motie aangenomen om 1 fietsenstalling bemenst te houden welke als onderdeel van eerder bezuinigingen werd besloten de bemensing van een aantal gemeentelijke fietsenstallingen te stoppen.  Het gaat hier om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Er is een contract afgesloten met Tomingroep voor een duur van 4 jaar, ingegaan op 1 januari 2023. Zodoende kan de bezuiniging ingevuld worden vanaf 2027.

bedragen x € 1.000

In lijn met het coalitieakkoord is in de Programmabegroting 2023 € 450.000 eenmalig geld vrijgemaakt om klimaatadaptatieve maatregelen te nemen. Deze richten zich op het vergroenen van een paar van de voornaamste hitteplekken in de stad. Deze middelen zijn doorgeschoven naar 2025, omdat nog onvoldoende duidelijk was hoe deze het best konden worden ingezet. Omdat met het geld nog moet worden besteed, is het mogelijk om dit (geheel of gedeeltelijk) weg te bezuinigen.

bedragen x € 1.000

Naar aanleiding van het coalitieakkoord is in de Programmabegroting 2023 structureel € 50.000 beschikbaar voor het realiseren van diervriendelijkere verlichting. Denk hierbij aan lichtvormen met sensoren, speciale armaturen die gerichter schijnen of het veranderen van de lichtkleuren naar kleuren die minder storend zijn voor dieren, op zo'n manier dat dit niet ten koste gaat van sociale veiligheid.

Dit geld is niet per se noodzakelijk voor de wettelijke taken aangaande openbare verlichting en is daarmee afweegbaar. Bovendien wordt onderzocht in hoeverre er (ook wanneer er geen coalitiegeld meer zou zijn) maatregelen in het kader van diervriendelijke verlichting kunnen worden doorgevoerd zonder dat dit tot hogere beheerkosten leidt.

bedragen x € 1.000

Stopzetten van alle activiteiten rondom deze onderwerpen. We hebben nog instandhoudingskosten in de begroting die je zou kunnen inleveren. Let wel terug openzetten gaat dan gepaard met heel grote kosten

bedragen x € 1.000

Almere heeft verschillende grote parken, waaraan diverse beheerwerkzaamheden worden uitgevoerd om deze in goede staat te houden. Het beheer van bomen maakt hier een relatief klein deel van uit. Het gaat vooral om het beheer van het gras en in mindere mate van paden en straatmeubilair. Er zou voor kunnen worden gekozen om de mate van beheer sterk terug te brengen en de parken - op de hoofdfiets- en wandelpaden en de naastgelegen

bedragen x € 1.000

In 2023 is het dagelijks verzorgend onderhoud water opnieuw aanbesteed. Hierin is het maaien van binnendijkse waterplanten opgenomen. Wij voeren de werkzaamheden uit samen met het waterschap conform de met hen gesloten maatwerkovereenkomst. Het waterschap betaalt voor de wateren die in haar beheer zijn, voornamelijk de primaire wateren (grachten). De gemeente verzorgt de wateren die in eigen beheer zijn, waarbij het vooral gaat om onze plassen (Noorderplassen, Weerwater, Leeghwaterplas) en de grachten in nieuwbouwgebieden die nog niet overgedragen zijn naar het waterschap.

In overleg met waterschap is gekozen voor verschillende beheerniveaus afhankelijk van de functie. Op vaarwater (blauwe as & sloepennetwerk) is een hogere inspanning benodigd ten behoeve van vaarrecreatie. In de bebouwde kom hanteren we het 'normale' beheerniveau zoals in het kwaliteitshandboek. Buiten de bebouwde kom is de inspanning verlaagd om te voldoen aan eisen van de Kader Richtlijn Water en om zo ook budget vrij te maken voor de verhoogde inspanning op het vaarwater.

Vanuit waterhuishoudkundig oogpunt (af- en aanvoer van oppervlaktewater) kan worden volstaan met minder maaien, of helemaal niet maaien. Met dit bezuinigingsvoorstel wordt uitgewerkt wat het oplevert om het beheer als zodanig te verlagen.

We voeren ook maaiwerkzaamheden uit op het buitendijks water (Gooimeer, Markermeer en IJmeer). Hiertoe zijn op bestuurlijk niveau langjarige samenwerkingsovereenkomsten afgesloten met omliggende gemeenten. Deze werkzaamheden zijn in dit voorstel dan ook buiten beschouwing gelaten.

bedragen x € 1.000

Vanuit de beheerorganisatie wordt al jarenlang de organisatie voor koningsdag verzorgd. Hiervoor worden bijvoorbeeld hekken en mobiele toiletten geplaatst en wordt nagedacht over de veiligheid van het evenement. In de afgelopen jaren zijn de kosten gestegen tot een bedrag van ruim € 219.000 (nog uitgezonderd de personele inzet). Hiervan is binnen de gemeentebegroting € 32.100 vrijgemaakt. Enerzijds wordt deze stijging veroorzaakt door strengere veiligheidseisen. Anderzijds moet sinds 2023 op verzoek van de burgemeester ook Bevrijdingsdag op een zelfde wijze worden georganiseerd. Dit betekent dan ook dat de beheerorganisatie jaarlijks een overschrijding heeft van € 189.000. Vanwege de tekorten binnen de gemeentebegroting blijkt het niet goed mogelijk om hiervoor vooraf budget opzij te zetten

Er is inmiddels een gemeentebreed traject gestart om deze kosten goed in beeld te brengen. Gezien de financiële krapte binnen de beheerbegroting achten wij het noodzakelijk om deze activiteiten te benoemen en als optie aan te dragen. De besparingen ten opzichte van de begroting is dus slechts € 32.100, echter de werkelijke impact is € 219.000.

bedragen x € 1.000

Om veiligheidsredenen is het soms noodzakelijk om bomen te verwijderen. Nu worden deze nog standaard vervangen door nieuwe, jonge bomen. Jaarlijks gaat om zo'n 300 tot 500 stuks. Het is een mogelijkheid om dit voortaan niet meer direct te doen. De vervanging volgt dan pas wanneer woonwijken aan grootschalig onderhoud toe zijn. In de tussentijd zullen er gaten in de structuur vallen op de plek waar de onveilige bomen zijn verwijderd en zullen de boomstronken overblijven op plekken waar dat geen gevaar oplevert.

In het bestedingsplan groot onderhoud en vervangingen is op dit moment € 500.000 opgenomen voor de vervanging van onveilige bomen. Wanneer dit wordt wegbezuinigd, levert dit niet direct structureel € 500.000 op. Omdat het om investeringen gaat, wordt de investering immers geactiveerd en worden de kosten gespreid over de afschrijvingstermijn van de nieuwe bomen. De geschatte bezuiniging is € 20.000 voor het eerste jaar en loopt daarna elk jaar op.

bedragen x € 1.000

Vertragen vervanging plantvakken en bosplantsoen
Binnen het groenonderhoud is een achterstand opgelopen met betrekking tot het onderhoud/vervangen van beplantingsvakken en bosplantsoen. Het is mogelijk om met deze investeringen te stoppen en daarmee achterstanden niet in te halen.

Gecontroleerd laten instorten sierkersen
De structuren bestaande uit sierkersen worden door bewoners erg gewaardeerd. De sierkersen hebben echter een beperkte levensduur en zijn nu langzaam aan het uitvallen. De komende jaren staat gefaseerde vervanging gepland, waarmee wordt voorkomen dat er gaten gaan vallen of ad-hoc herplant gaat worden. Door het hiervoor begrote budget weg te bezuinigen, kunnen de uitvallende sierkersen niet worden vervangen en zullen er steeds meer gaten vallen in de bestaande structuur.

In het bestedingsplan groot onderhoud en vervangingen is op dit moment € 250.000 opgenomen voor de versnelde vervanging van bosplantsoen, € 450.000 voor de versnelde vervanging van plantvakken en € 50.000 voor de vervanging van sierkersen. Wanneer dit wordt wegbezuinigd, levert dit niet direct structureel € 750.000 op. Omdat het om investeringen gaat, wordt de investering immers geactiveerd en worden de kosten gespreid over de afschrijvingstermijn. De verwachte bezuiniging is € 35.000 voor het eerste jaar en loopt daarna elk jaar op. Wat de precieze financiële consequenties zijn, moet worden berekend op basis van de precieze afschrijvingstermijn van de verschillende groensoorten.

bedragen x € 1.000

Met deze maatregel verlagen we het budget voor het schoonmaken van onze parkeergarages met 10%.

bedragen x € 1.000

Het budget ter bevordering van de parkeerbeleving kan vervallen. In het coalitieakkoord hebben we € 0,5 miljoen extra geld vrijgemaakt voor het onderhoud aan onze parkeergarages. Dit komt ook ten goede van de parkeerbeleving. Hierdoor kunnen € 40.000 van het huidige budget voor de parkeerbeleving teruggeven.

bedragen x € 1.000

De eikenprocessierups (de rups van een nachtvlinder) is een inheems dier dat een tijd is weggeweest, maar sinds 1990 weer in opkomst is. De rupsen zorgen vanwege hun brandharen (die ze vanaf een bepaald ontwikkelingsstadium krijgen) bij contact voor klachten zoals jeuk, huiduitslag, irritatie aan de ogen of aan de luchtwegen bij mens en (huis)dier. De eikenprocessierups gaat niet meer weg in Almere en we moeten er mee leren leven. De mate van (preventieve) aanpak van het dier heeft echt wel flinke impact op de mate van invloed op ons leven. Zonder aanpak krijgen onze bewoners er veel meer last van.

Als boomeigenaar hebben we naast een algemene zorgplicht vanuit het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:162 lid 2 BW) ook een zorgplicht als het gaat om het treffen van voorzorgsmaatregelen om overlast van de eikenprocessierups bij (eiken) bomen te voorkomen of te beperken. Hoe hieraan precies invulling wordt gegeven kan per gemeente worden besloten. De Almeerse werkwijze staat uitgebreid beschreven in de raadsbrief ´Aanpak eikenprocessierups´ van 14 mei 2024. De rups niet actief bestrijden, maar alleen afzetlinten plaatsen waar deze zich voordoet, is een zeer ongewenste aanpak die niet vrij is van juridische risico's, maar is een mogelijke alternatieve optie.

Je kunt er ook voor kiezen om nog selectiever te werk te gaan door bijvoorbeeld de dreven buiten beschouwing te laten en alleen te bestrijden in de woonomgeving en langs de fiets- en voetpaden die de verschillende stadsdelen met elkaar verbinden (dus niet alleen de hoofdfietspaden). Dit zal op korte termijn echter leiden tot toenemende verspreiding van de rups in de woonomgeving.

In Almere staan ongeveer 12.000 eiken in de vorm van straat- en laanbomen en een  veelvoud daarvan staat in onze bossen en parken. De eikenprocessierups heeft zich gedurende de jaren gestaag uitgebreid in Almere. Van 1 boom met eikenprocessierupsen in 2006 tot 402 bomen in 2012. Het jaar 2019 was een uitschieter waarbij er in 3.970 bomen activiteiten van de eikenprocessierups zijn waargenomen. Daarna zakte de aantallen in 2020 naar 3.060 bomen en in 2022 tot 908 bomen. In 2023 zijn er in 240 bomen activiteiten van de eikenprocessierups waargenomen. De aanwezigheid van de eikenprocessierups is in algemene zin sterk afhankelijk van het weer en we zien door de jaren heen een behoorlijke fluctuatie van de aantallen. In Almere zien we een dalende lijn en we kunnen voorzichtig stellen dat onze aanpak vruchten begint af te werpen doordat we steeds minder nesten aantreffen en we meer natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups in de stad waarnemen. Een uitschieter zoals in 2019 wordt door het Kenniscentrum EPR echter wel weer verwacht het is alleen moeilijk in te schatten wanneer dit zal  plaatsvinden.  

De processierups is normaal gesproken het meest actief tussen half april en half juli. De periode met overlast begint doorgaans begin juni, wanneer de rupsen hun brandharen afschieten. In de zomermaanden (juni, juli en augustus) is de overlast het grootst. De overlast kan een paar maanden duren maar dit is sterk weersafhankelijk. De overlast vindt dus niet het hele jaar plaats, dit is maar een korte periode al kan het wel heel vervelend zijn. Er zitten ook brandharen in nesten, als de nesten niet worden verwijderd kunnen die later in het jaar uit de bomen waaien en zijn op de grond dan een risico voor huisdieren en dan ook voor mensen, die langslopen.

bedragen x € 1.000

Op dit moment wordt zo'n € 7,5 miljoen van het beheerbudget uitgegeven aan onderhoud van verhardingen, voor het grootste deel asfalt. Dit wordt niet of nauwelijks ingezet voor asfaltvervanging. Hier is pas sprake van wanneer, zo'n 35 tot 40 jaar na aanleg, de top-, midden- en onderlaag van het asfalt vervangen worden. Bij het groot onderhoud aan verharding wordt halverwege de levensduur, zo´n 15 tot 20 jaar na aanleg, de toplaag van het asfalt vervangen. Hiermee kan het gehele asfalt, ook de midden- en de onderlaag die je normaal gesproken niet ziet, mee tot het einde van de levensduur. Zeker is dat de beschikbare € 7,5 miljoen ontoereikend is voor de eigenlijke beheeropgave. Dit maakt dat op dit moment noodgedwongen wordt gekozen voor meer reparaties (alleen dichten van scheuren en gaten) en planmatig onderhoud (plaatselijk vervangen van de toplaag van het asfalt, alleen op de plek waar veel schade is opgetreden). Hiermee kan het groot onderhoud en de uiteindelijke vervanging van het asfalt nog enige tijd worden uitgesteld, waardoor de kosten binnen het beschikbare budget blijven. Dit zorgt er echter wel voor dat de verkeersveiligheid wordt aangetast (langere remweg, meer aquaplaning, losraken van materiaal) en dat in de toekomst meer kapitaalvernietiging optreedt (bij iedere poging om scheuren en gaten te 'pleisteren' is sprake van meer voeglagen, waardoor de kans op nieuwe scheurvorming en aantasting van onderliggende asfaltlagen toeneemt).

Het is eventueel mogelijk om te bezuinigen op het planmatig asfaltonderhoud dat nu veelal wordt uitgevoerd en om in plaats hiervan alleen de directe scheuren en gaten te dichten. Dit kan echter maar een paar jaar, omdat de achterstanden anders te groot worden. Bovendien leidt dit tot structureel hogere kosten, omdat door het 'pleisteren' van scheuren gaten in plaats van het uitvoeren van planmatig onderhoud sneller nieuwe scheuren en gaten ontstaan (bijvoorbeeld bij flinke vorst), waarna weer een nieuwe pleisterbeurt nodig is. Deze bezuinigingsmaatregel om tijdelijk te stoppen met planmatig asfaltonderhoud wordt daarom bestuurlijk als onwenselijk beschouwd.

De enige andere bezuinigingsoptie is om de reparaties en het planmatig onderhoud niet meer in de gehele stad uit te voeren en daarmee de beschikbare middelen gericht in te zetten op de wegen en fietspaden in woonwijken en op de meest gebruikte plekken. Buitengebieden zouden hiermee worden verwaarloosd. In plaats van dat hier voor tijdelijk staken van planmatig onderhoud wordt gekozen (en daarmee verhogen van de kosten in de toekomst), wordt ook in die toekomst in principe geen onderhoud meer uitgevoerd en eigenlijk besloten tot definitieve kapitaalvernietiging en voorgesorteerd om afzetten/verwijderen van deze wegen en fietspaden.

bedragen x € 1.000

Tijdens speelprojecten wordt materiaal, zoals verharding en speeltoestellen, zoveel mogelijk circulair verwerkt. Dit kost extra geld. Stoppen met het circulair werken zorgt dan ook voor een besparing.

bedragen x € 1.000

Het contract voor dagelijks groenonderhoud is een middel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans te geven en stapsgewijs te begeleiden richting de reguliere arbeidsmarkt. De Tomingroep hanteert echter geen marktconforme prijzen en is circa € 250.000 duurder dan bedrijven die niet als drijfveer hebben een leerwerk bedrijf te zijn. Door de samenwerking stop te zetten en het dagelijks groenonderhoud regulier aan te besteden, zou dan ook geld kunnen bespaard.

bedragen x € 1.000

De afgelopen jaren zijn we een steeds groter deel van het gras in de stad ecologisch gaan beheren. Het gras wordt hierdoor minder vaak gemaaid en steeds maar voor een deel, zodat er gras overblijft waar insecten andere dieren voedsel kunnen vinden en kunnen schuilen. Hier staat tegenover dat het maaisel vijf dagen blijft liggen en tussentijds wordt geschud voordat het wordt afgevoerd. Ook zijn er andere machines nodig voor het ecologisch maaien.

Per saldo is ecologisch maaien niet per se duurder dan hoe voorheen werd gemaaid. Maar er zijn wel goedkopere maaimethoden denkbaar. Vier keer per jaar klepelen van gras (in stukken hakken en vervolgens niet uitschudden en omdraaien, maar laten liggen) is een goedkopere manier om grasvlakken te onderhouden. Wanner zou worden overgestapt op deze wijze van groenbeheer zou worden bezuinigd op de kosten voor groenbeheer.