Het BBV schrijft voor dat er inzicht gegeven dient te worden in de incidentele baten en lasten per programma. In dit hoofdstuk maken we dit zichtbaar.
Kaders voor incidentele baten en lasten
Wij hebben in lijn met de regels uit het BBV de volgende kaders om te bepalen of een begrotingsactiviteit incidenteel is:
- We kijken naar de aard van de begrotingspost. Als de activiteit die vanuit de begrotingspost wordt betaald tijdelijk is, dan zijn de lasten en baten als incidenteel opgenomen. Dit kan ook gaan om activiteiten die we voor lange periode uitvoeren. Te denken valt aan de grondexploitatie, het Fonds Verstedelijking Almere en de ontwikkeling van Oosterwold
- We stellen per kostenplaats vast of de activiteit incidenteel of structureel is. Als er op een kostenplaats zowel incidentele als structurele baten en lasten zijn dan worden deze in principe als structureel meegenomen. Alleen als het structurele aandeel minimaal is dan zullen we de kostenplaats als incidenteel meenemen.
- Uitzondering hierop zijn onttrekkingen (vrijval) aan voorzieningen. Deze oormerken wij altijd als incidenteel
- Stortingen in en onttrekkingen aan reserves zijn conform het BBV in principe incidenteel. Hierop zijn een aantal uitzonderingen, deze staan hieronder apart beschreven.
- We hanteren een ondergrens van € 0,5 miljoen aan incidentele baten of lasten per begrotingsactiviteit. Als de incidentele lasten of baten kleiner zijn nemen we deze niet (apart) op in het overzicht.
Kaders voor structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves
In het BBV is bepaald dat alleen stortingen in en onttrekkingen aan reserves voor kapitaallasten als structureel gekenmerkt mogen worden. Alle andere stortingen en onttrekkingen zijn incidenteel. Wij hebben dit vertaald in de volgende kaders
- Onttrekkingen aan de kapitaallastenreserves ten behoeve van de dekking van kapitaallasten zijn structureel .
- De rentetoevoeging (storting) aan de kapitaallastenreserves zijn structureel .
- De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is structureel als het een structurele begrotingsactiviteit is. In 2023 gaat dit alleen om vervangingsinvesteringen beheer en onderhoud. Vanaf 2024 zal dit minimaal zijn omdat de kosten van vervangingsinvesteringen openbare ruimte niet meer via de kapitaallastenreserve loopt.
- De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is incidenteel als het een incidentele begrotingsactiviteit is (zoals het Fonds Verstedelijking Almere).
- De vrijval (onttrekking) van kapitaallastenreserves is i ncidenteel .
- Alle stortingen en onttrekkingen aan andere reserves zijn incidenteel .
Incidentele baten en lasten per programma
In de tabel hieronder zijn de incidentele baten en lasten per programma opgenomen. Lasten zijn met een – weergegeven, baten zijn met een + weergegeven:
bedragen x € 1 miljoen
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
lasten | baten | lasten | baten | lasten | baten | lasten | baten | lasten | baten | |||
RP01 Wonen | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP01A01 Wonen | -4,0 | -2,2 | -1,1 | -2,1 | ||||||||
RP01C01 Grondexploitaties | -150,3 | 113,5 | -129,8 | 122,8 | -105,6 | 109,8 | -96,3 | 175,5 | -76,6 | 181,1 | ||
RP01C02 Mutatie boekwaarde grondexploitaties | 62,3 | 7,0 | -4,3 | -79,2 | -104,5 | |||||||
RP01E03 Oosterwold: kostenverhaal | -5,5 | 5,5 | -8,3 | 8,3 | -7,9 | 7,9 | -1,3 | 1,3 | -1,0 | 1,0 | ||
RP01F01 Experiment Vernieuwend Wonen | -1,0 | -0,8 | ||||||||||
overige | -2,4 | 0,2 | -0,5 | 0,1 | -0,5 | 0,1 | -0,5 | 0,1 | -0,5 | 0,1 | ||
reserve | -29,5 | 22,6 | 1,1 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | ||||||
Totaal RP01 Wonen | -130,4 | 141,8 | -134,6 | 132,4 | -119,4 | 118,2 | -179,3 | 177,2 | -182,6 | 182,5 | ||
RP02 Openbare ruimte | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP02A06 Groot onderhoud en vervangingen | -4,2 | -1,9 | ||||||||||
RP02B06 Project toekomstbestendig afvalinzamelsysteem (TAS) | -1,6 | -0,8 | 0,4 | -0,3 | 0,8 | |||||||
RP02C02 Dagelijks beheer | -0,7 | -4,6 | -4,6 | -3,4 | -1,0 | |||||||
RP02C03 Onderhoud en vervanging | -0,3 | -1,8 | -1,8 | -2,2 | -1,1 | |||||||
RP02C04 Apparaatskosten riolering | -0,8 | -1,2 | -0,5 | -0,4 | -0,2 | |||||||
overige | -0,2 | 0,1 | -0,2 | 0,1 | -0,1 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |||
reserve | -0,9 | 3,7 | -0,2 | 0,2 | -5,0 | 5,2 | 0,2 | 0,2 | ||||
Totaal RP02 Openbare ruimte | -4,4 | 3,7 | -13,1 | 0,2 | -13,5 | 5,2 | -6,4 | 0,2 | -1,6 | 0,2 | ||
RP03 Veiligheid en handhaving | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP03A01 Veiligheidsbeleid | -0,1 | -0,5 | -0,5 | |||||||||
RP03E02 Wabo transitie | -0,7 | -0,6 | -0,4 | -0,3 | -0,3 | |||||||
overige | -0,1 | 0,3 | -0,2 | 0,1 | -0,2 | 0,1 | -0,2 | 0,0 | ||||
Totaal RP03 Veiligheid en handhaving | -1,0 | 0,3 | -1,3 | 0,1 | -1,1 | 0,1 | -0,5 | -0,3 | ||||
RP04 Dienstverlening en samenwerking met de stad | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP04B04 Wijkbudgetten | -0,2 | -0,6 | -0,2 | |||||||||
RP04D03 Programmabudget raad | -1,1 | |||||||||||
overige | -0,2 | 0,2 | ||||||||||
reserve | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |||||||
Totaal RP04 Dienstverlening en samenwerking met de stad | -0,5 | 0,2 | -1,7 | -0,2 | 0,0 | 0,0 | ||||||
RP05 Diversiteit en inclusie | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP05A01 Diversiteit en inclusie | -1,0 | -1,0 | ||||||||||
Totaal RP05 Diversiteit en inclusie | -1,0 | -1,0 | ||||||||||
RP06 Economie | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP06D05 Circulaire economie - Competitie Upcycle City 2.0 | -0,4 | -1,5 | -0,2 | |||||||||
RP06D07 Circulaire economie - Stedelijke grondstofstromen | -0,9 | -0,8 | ||||||||||
overige | -4,0 | 0,6 | -2,3 | -0,8 | ||||||||
reserve | -0,7 | 4,9 | 4,2 | 0,6 | ||||||||
Totaal RP06 Economie | -6,0 | 5,5 | -4,7 | 4,2 | -1,0 | 0,6 | ||||||
RP07 Onderwijs | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP07C01 Proceskosten Leer- en werkomgeving | -0,7 | -0,5 | ||||||||||
RP07C02 Flevo Campus | -2,5 | -3,8 | ||||||||||
RP07C05 Kenniscampus Stadshart | -0,8 | -5,7 | ||||||||||
overige | -4,9 | 2,8 | -0,9 | 0,0 | 0,0 | -2,0 | 0,0 | |||||
reserve | 4,9 | -1,3 | 11,7 | |||||||||
Totaal RP07 Onderwijs | -9,0 | 7,6 | -12,2 | 11,7 | 0,0 | -2,0 | 0,0 | |||||
RP08 Gezondheid | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP08A06 Preventieve volksgezondheid | -1,2 | 0,6 | -0,9 | 0,5 | -0,4 | 0,2 | 0,0 | 0,0 | ||||
RP08B01 Publieke jeugdgezondheidszorg | -1,2 | 1,2 | ||||||||||
RP08B02 Jeugdwelzijn en -preventie | -0,3 | -0,3 | ||||||||||
Totaal RP08 Gezondheid | -2,4 | 1,8 | -1,2 | 0,5 | -0,7 | 0,2 | 0,0 | 0,0 | ||||
RP09 Sociale voorzieningen en zorg | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP09A07 Hulp aan Oekraëners | -36,3 | 41,3 | -37,0 | 37,0 | -0,8 | 0,7 | -0,8 | 0,7 | -0,8 | 0,7 | ||
RP09C01 Schuldhulpverlening | -12,1 | -3,1 | -3,3 | -1,5 | ||||||||
RP09E06 Re-integratie regionaal | -4,3 | 1,2 | -2,2 | 0,7 | -0,1 | 0,2 | 0,0 | 0,0 | ||||
overige | -2,5 | 7,3 | -0,3 | 0,1 | -0,2 | 0,0 | 0,0 | |||||
reserve | -7,0 | 1,5 | -0,9 | |||||||||
Totaal RP09 Sociale voorzieningen en zorg | -62,1 | 51,3 | -43,5 | 37,7 | -4,4 | 0,9 | -2,2 | 0,7 | -0,7 | 0,7 | ||
RP10 Jeugdhulp | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP10A07 Onderzoek en innovatie | -1,9 | -0,6 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |||||||
overige | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||||||
Totaal RP10 Jeugdhulp | -1,9 | -0,6 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |||||||
RP11 Dierenwelzijn | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP11A01 Dierenwelzijn | -0,1 | 0,0 | 0,0 | |||||||||
Totaal RP11 Dierenwelzijn | -0,1 | 0,0 | 0,0 | |||||||||
RP12 Ontwikkeling van de stad | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP12A01 Uitgaven Opgave Almere Centrum | -1,0 | -0,5 | -0,5 | -0,5 | -0,5 | |||||||
RP12B02 Almere Buiten-Centrum | -0,3 | -2,3 | -4,6 | |||||||||
RP12B03 Bedrijventerreinen | -1,3 | -0,9 | -1,6 | |||||||||
RP12B04 Binnenring Almere Haven | -1,7 | -5,4 | -5,2 | |||||||||
RP12D02 Handelingsperspectief | -1,8 | -2,2 | ||||||||||
RP12E01 Almere Centrum | -0,7 | -0,8 | ||||||||||
RP12F01 Proceskosten Almere 2.0 | -1,0 | -1,0 | ||||||||||
RP12G01 RSV Pampus | -2,7 | -0,9 | ||||||||||
overige | -1,7 | 4,3 | -0,8 | -0,7 | ||||||||
reserve | -7,2 | 13,5 | -6,3 | 17,4 | -2,2 | 12,0 | -5,7 | -1,0 | ||||
Totaal RP12 Ontwikkeling van de stad | -19,5 | 17,8 | -21,0 | 17,4 | -14,7 | 12,0 | -6,2 | -1,5 | ||||
RP13 Klimaat en milieu | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP13A02 Energietransitie | -0,4 | 2,4 | -2,2 | 1,8 | ||||||||
RP13A03 Duurzaamheidsagenda | -2,6 | 2,6 | -4,1 | 4,1 | -4,0 | 4,0 | -3,9 | 3,9 | -3,4 | 3,4 | ||
RP13A04 Leefkwaliteit | -0,4 | -2,0 | -1,7 | 0,0 | 0,0 | |||||||
RP13B02 Unieke landschappen: Almeerderhout | -0,8 | -7,5 | -0,3 | |||||||||
RP13B04 Excellent groene en gezonde leefomgeving | -0,4 | -1,1 | 0,0 | |||||||||
RP13B05 Ecologische verbindingen | -0,2 | -0,9 | ||||||||||
overige | -0,3 | 0,1 | -0,3 | |||||||||
reserve | -3,3 | 2,6 | -3,7 | 13,4 | -0,3 | 0,7 | ||||||
Totaal RP13 Klimaat en milieu | -8,4 | 7,6 | -21,8 | 19,3 | -6,5 | 4,7 | -3,9 | 3,9 | -3,4 | 3,4 | ||
RP14 Sport | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP14A03 Sportevenementen | -0,3 | -1,2 | ||||||||||
overige | -0,6 | -0,1 | ||||||||||
reserve | 0,9 | 1,3 | ||||||||||
Totaal RP14 Sport | -0,9 | 0,9 | -1,3 | 1,3 | ||||||||
RP15 Kunst en cultuur | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
vrijval voorziening | 0,6 | |||||||||||
RP15A08 Bibliotheekwerken | -0,4 | 0,4 | -0,9 | 0,9 | ||||||||
RP15B01 Nationaal Park Nieuw Land - Almeerse Poort | -2,3 | -5,1 | -2,6 | |||||||||
RP15B03 Kustzone Almere Poort/Duin | -0,9 | -3,1 | ||||||||||
RP15B04 Museale voorziening | -1,2 | 2,7 | ||||||||||
overige | -0,8 | 0,5 | -0,4 | |||||||||
reserve | -2,8 | 8,0 | -9,8 | 15,0 | -0,7 | 3,3 | ||||||
Totaal RP15 Kunst en cultuur | -8,3 | 8,9 | -16,5 | 16,5 | -3,3 | 3,3 | ||||||
RP17 Overhead en bedrijfsvoering | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
vrijval voorziening | 1,5 | |||||||||||
RP17A01 Financiën en Control | -0,6 | -4,3 | -0,3 | |||||||||
RP17C03 Projecten | -12,8 | -8,3 | -3,5 | -3,4 | -2,1 | |||||||
overige | -0,7 | 0,4 | -0,3 | 0,1 | -0,1 | 0,1 | -0,1 | 0,1 | -0,1 | 0,1 | ||
reserve | 1,4 | -1,5 | 0,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||||
Totaal RP17 Overhead en bedrijfsvoering | -14,1 | 1,8 | -14,5 | 1,8 | -3,9 | 0,1 | -3,5 | 0,1 | -2,1 | 0,1 | ||
RP18 Financiën | ||||||||||||
exploitatie | ||||||||||||
RP18A01 Algemene uitkering gemeentefonds | -8,2 | |||||||||||
RP18B02 Bijdrage overheden FVA | 15,9 | 16,7 | 10,0 | 10,0 | 10,0 | |||||||
RP18B03 Vennootschapsbelasting | -3,1 | -0,9 | -0,9 | -0,9 | -0,9 | |||||||
RP18B04 Stelpost onvoorzien | -0,5 | -0,5 | ||||||||||
reserve | -127,0 | 104,6 | -24,5 | 0,5 | -14,8 | -10,0 | -10,0 | |||||
Totaal RP18 Financiën | -130,6 | 120,5 | -26,0 | 9,1 | -15,7 | 10,0 | -10,9 | 10,0 | -10,9 | 10,0 | ||
begrotingssaldo na bestemming | -399,5 | 369,9 | -315,0 | 252,3 | -185,4 | 155,3 | -214,9 | 192,1 | -203,2 | 196,9 | ||
Structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves
De stortingen en onttrekkingen aan de volgende kapitaallastenreserves hebben we als structureel aangemerkt:
bedragen x € 1 miljoen
reserve | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
stortingen | |||||
8 Afschrijvingen Investeringen | -0,9 | -0,2 | -0,3 | -0,4 | -0,4 |
83 Investeringen openbare ruimte | -1,7 | -0,7 | -0,7 | 0,0 | -0,1 |
84 Afschrijving investeringen openbare ruimte | -1,5 | -1,4 | -1,5 | -2,1 | -2,0 |
Totaal stortingen | -4,0 | -2,4 | -2,5 | -2,6 | -2,5 |
onttrekkingen | |||||
8 Afschrijvingen Investeringen | 1,2 | 1,6 | 0,7 | 0,8 | 0,8 |
84 Afschrijving investeringen openbare ruimte | 7,3 | 5,6 | 7,5 | 7,6 | 7,5 |
Totaal onttrekkingen | 8,5 | 7,2 | 8,2 | 8,4 | 8,3 |
begrotingssaldo na bestemming | 4,4 | 4,8 | 5,7 | 5,9 | 5,7 |
- Storting in de reserves betreffen rentetoevoegingen over de reserves. Ook wordt er in reserve 8 afschrijving investeringen in 2024 een stortingen van € 0,6 miljoen gedaan voor investeringen in het gebouw de Kunstlinie
- De onttrekkingen betreffen dekking voor kapitaallasten van reeds gedane investeringen
Het belangrijkste toetsingscriterium voor het financieel toezicht is een positief SRE. Deze moet ten eerste in het begrotingsjaar 2025 positief zijn, ook het laatste jaar van de perspectiefperiode (2028) is van belang.
Wij voldoen dus aan deze vereiste vanuit het toezicht. De Provinciaal toezichthouder zal op de onderbouwing van het SRE nog wel een toets doen. Het SRE is in onderstaande tabel per begrotingsjaar weergegeven:
bedragen x € 1 miljoen
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
|---|---|---|---|---|---|
exploitatie | -14,1 | -67,5 | -36,4 | -1,8 | 3,8 |
reserve | -5,4 | 21,7 | 4,7 | -9,4 | -4,8 |
begrotingssaldo na bestemming | -19,5 | -45,8 | -31,7 | -11,2 | -1,0 |
waarvan incidentele baten en lasten | -29,6 | -62,6 | -30,1 | -22,8 | -6,3 |
structureel reëel begrotingsresultaat (SRE) | 10,2 | 16,8 | -1,6 | 11,6 | 5,3 |
De belangrijkste verklaringen voor het grillige verloop van het SRE zijn:
- Het SRE verbetert in 2025 ten opzichte van 2024 vooral omdat we in 2025 voor zo’n € 15 miljoen aan bezuinigingen doorvoeren. Een deel van deze bezuinigingen zijn nodig om knelpunten of extra beleid te betalen
- In 2026 verslechtert het SRE ten opzichte van 2025 vooral door lagere inkomsten uit het gemeentefonds als gevolg van het ravijn. Hiertegenover staan voor een deel oplopende bezuinigingen
- In 2027 verbetert het SRE ten opzichte van 2026 vooral door extra inkomsten (accres) uit het gemeentefonds en door verdere oploop van de bezuinigingen.
- In 2028 verslechterd het SRE ten opzichte van 2027 vooral door extra kosten van nieuwe schoolgebouwen.
Openstaande bezuinigingen in relatie tot het SRE
Het doel is om alle bezuinigingen die nog open staan in te vullen. Hier staat het college voor. In de bezuinigingsmonitor zijn er nog een aantal bezuinigingen die niet zijn ingevuld. Deze hebben de kleurcode oranje (vertraagd) en rood (niet ingevuld). De toezichthouder kan een taakstelling schrappen uit de begroting als zij deze niet reëel vindt. Wij hebben voor het beeld de bezuinigingen die op rood staan gecorrigeerd op het SRE. Het beeld is dan als volgt:
bedragen x € 1 miljoen
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
|---|---|---|---|---|---|
structureel reëel begrotingsresultaat (SRE) | 10,2 | 16,8 | -1,6 | 11,6 | 5,3 |
niet ingevulde bezuinigingen (rood) | |||||
bezuinigingen jeugdhulp | -3,4 | -4,5 | -13,5 | -17,0 | -17,0 |
Fonteinen, stranddouches en ijsbaan | -0,1 | -0,1 | -0,1 | -0,1 | |
Parkeerwinkel in stadhuis | -0,1 | -0,1 | -0,1 | ||
verlagen bijdrage Veiligheidsregio Flevoland | -0,9 | -0,9 | |||
totaal niet ingevulde bezuinigingen | -3,4 | -4,6 | -13,7 | -18,1 | -18,1 |
SRE na correctie niet ingevulde bezuinigingen | 6,8 | 12,2 | -15,2 | -6,5 | -12,7 |
We hebben dan nog steeds een positief SRE in 2024 en 2025. Dit komt omdat de bezuinigingen vanaf 2026 pas echt fors oplopen. Vanaf 2026 zou het SRE dan negatief worden. Bij de begroting 2026 zal er meer duidelijkheid moeten komen over de invulling van deze bezuinigingen. Het gaat dan vooral om de jeugdhulp. Dit is overigens een landelijk probleem met een grote afhankelijkheid van de hervormingsagenda jeugd.